Architect aan het woord over circulair en betaalbaar wonen: Gwen Verlinden

Architect aan het woord over circulair en betaalbaar wonen: Gwen Verlinden 

 

Gwen Verlinden is architect en zaakvoerder van TEKEN architectuur, een bureau dat zich focust op milieu-bewust bouwen & verbouwen. Naast haar rol als onderzoeksleider in het onderzoeksproject Circulair Bouwen Betaalbaar Wonen (CBBW), neemt ze, samen met Bart Melort (MikeViktorViktor architects) ook de rol van architect op zich voor de case study. Deze case study is een eengezinswoning in Berchem. Aan de hand van deze case zal het onderzoeksteam onderzoeken of een circulaire woning ook betaalbaar kan zijn. Het onderzoek wordt gesubsidieerd door Vlaanderen Circulair, een overheidsinitiatief.

De oprichting van TEKENarchitectuur

Gwen studeerde af in 2015 en combineerde vervolgens een stage met een onderzoek naar duurzaam bouwen. Ze had het gevoel dat er naast het werken met bio-ecologische materialen ook andere manieren waren om de duurzaamheidsvraag aan te pakken. “Tijdens mijn stage werkte ik onder andere voor een bio-ecologisch kantoor. Hierdoor groeide mijn interesse voor milieubewust bouwen. Via het boek craddle-to-craddle, kwam ik voor het eerst in aanraking met het ontwerpen voor kringlopen. Dit opende voor mij nieuwe mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld het inzetten van niet-natuurlijke, technische bouwmaterialen die herbruikbaar worden toegepast in een gebouw. De volgende stap was de circulaire economie, waarbij er ook een economisch en sociaal model wordt gekoppeld aan die duurzaamheidsfilosofie. Hoe meer ik bijleerde, hoe meer ik de complexiteit van het probleem besefte, maar ook hoe meer engagement ik voelde om mee te zoeken naar antwoorden.”

In 2019 richtte Gwen haar eigen architectenbureau TEKEN architectuur op waar ze met ontwerp en onderzoek de vele mogelijkheden van circulair bouwen probeert te analyseren.

 

Circulair bouwen is een holistische duurzaamheidsvisie

Het ontginnen van nieuwe grondstoffen wordt alsmaar meer belastend voor milieu en mens en is niet vol te houden.  Grondstoffen schaarste is een realiteit en het is belangrijk om na te denken over een duurzame toekomstvisie. “Circulair bouwen staat niet op zichzelf maar is onderdeel van een holistische aanpak binnen de bouwwereld.  Ik geloof dat we zullen moeten overgaan naar een circulaire economie waar alle componenten van een gebouw later opnieuw in een bepaalde kringloop (biologisch of  technisch) kunnen worden gebracht. Daarbij is het interessant ook rekening te houden met zaken zoals energie-efficiëntie, rendement, opvang van regenwater enz.  Er is geen unieke oplossing of systeem: voor elke project moet de specifieke situatie bekeken worden. ”

 

Circulair pilootproject: Circulair Bouwen Betaalbaar Wonen (CBBW)

Het pilootproject CBBW betreft een halfopen bebouwing in Berchem voor een gezin. Aan de hand van deze case study wil het onderzoeksteam de financiële haalbaarheid bekijken van een circulair ontwerp voor een bescheiden residentiële woning. “Het sociale aspect in dit project is zeer belangrijk voor mij: een circulaire woning mag geen voorrecht zijn voor de ‘lucky few’. Betaalbaarheid is essentieel om de transitie naar een duurzame economie te realiseren.” aldus Gwen.

Het gebouw zal opgeleverd worden als een casco, waarbij in eerste instantie de dragende constructie en de buitenafwerking zullen worden opgeleverd, maar zaken zoals elektriciteit, binnenmuren en een trap nog geïnstalleerd moeten worden. Het is de bedoeling dat de bewoners dit zelf in handen nemen door middel van een ‘gebouw-handleiding’ die hen inzicht en begeleiding geeft in de aanpasbaarheid en functionaliteit van hun woning. “Als de bewoner snapt hoe hun woning in elkaar zit kunnen zij zelf zelf de handen uit de mouwen te steken om hier en daar nog werken uit te voeren. Een woning die eenvoudig en leesbaar is opgebouwd creëert opportuniteiten.” 

 

 

Demontabel bouwsysteem als constructie

Voor de constructie van het pilootproject zal gewerkt worden met houtschakelbouw. Dit is een bouwsysteem waarbij massieve houten balken samengeschakeld worden tot vloer-, wand- of dakpanelen met behulp van speciale stukjes staal, afstandshouders genaamd. De keuze om te werken met dit systeem werd gemaakt omwille van de eenvoud, leesbaarheid en snelheid die het houtschakelbouw systeem biedt. Daarbij is het systeem ook volledig demontabel, een cruciale voorwaarde voor de circulariteit van de materialen.  En het aspect zelfbouw speelde ook mee: de eigenaars zullen onder begeleiding zelf aan de slag kunnen gaan bij de opbouw om zo een stukje op de opbouwkosten te besparen.

 

Circulair & betaalbaar

“We zijn nog volop aan het onderzoeken welke invloed circulariteit op de prijs heeft van het project. Hierbij is het belangrijk om niet enkel het initiële aankoopbudget te bekijken maar de ‘total cost of ownership’ (TCO). Dit betekent dat we gaan kijken naar de werkelijke kost voor de bewoner om tegemoet te komen aan hun wooncomfort. Deze kost houdt bijvoorbeeld ook rekening met het benodigde elektriciteitsverbruik, aanpassingen doorheen de jaren en onderhoud. Dit moet bekeken worden over een lange tijdspanne van bv 25 of zelf 50 jaar, waarbij de woning flexibel met het gebruik ervan moet kunnen omgaan. Onze ambitie is om tot een model te komen dat aantoont dat circulair bouwen een haalbare kaart is, ook voor “gewone budgetten.”

*Dit project wordt ondersteund door Vlaanderen Circulair, een initiatief van OVAM. In samenwerking met: Gwen Verlinden (Teken architectuur), Bart Melort (MikeViktorViktor architects), Francis Lauwers (Boud), Christophe Debrabander (Itho Daalderop) en Karel Vervaet (Systimber).

 

Meer weten?

Voor meer info over het onderzoeksproject Circulair bouwen betaalbaar wonen kan je terecht op https://www.circulairbouwenbetaalbaarwonen.com/

U zoekt een architect voor een circulair bouwproject? neem een kijkje op de website van TEKEN architectuur: https://tekenarchitectuur.be/

Meer weten over het houtschakelbouwsysteem? Contacteer Systimber via info@systimber.com en neem een kijkje op onze website: www.systimber.com

Andere artikels die u kunnen interesseren

 

Wenst u een vrijblijvend bezoek te brengen of heeft u een vraag?

VOLG ONS OP INSTAGRAM @SYSTIMBER

[elfsight_instagram_feed id="1"]