Zijn tiny houses de toekomstige woonvorm?

De tiny house is een nieuwe woonvorm die komt overwaaien uit de Verenigde Staten waar het een oplossing biedt voor het tekort aan betaalbare woningen. De populaire Netflix serie ‘Tiny House Nation’ populariseerde het concept verder. Daarnaast sluiten tiny houses mooi aan op de ‘minimalism’ trend waarbij mensen zich ontdoen van het teveel aan materialistische zaken, kleiner willen gaan wonen, hun milieu-impact laag willen houden of meer tijd willen besteden aan wat voor hen écht belangrijk is. Tegelijkertijd kan kleiner wonen dan weer opportuniteiten bieden voor de uitdijende steden, de hoge woningprijzen en het woningtekort, de ontbossing en het ‘volbetonneren’ van onze groene omgeving.

In het Nederlands gebruiken we de begrippen ‘tiny house’ / ‘tiny home’ en ‘bijgebouw met polyvalent doel’ weleens door elkaar. Ter verduidelijking, in dit artikel gaat het om tiny houses ter bewoning of voor recreatief verhuur, niet om bijgebouwen voor polyvalent gebruik zoals poolhouses, zorgwoningen, tuinkantoren, etc. De wetgeving van toepassing op tiny houses, losstaande bijgebouwen en zorgunits is verschillend.

Tiny house living: heb ik een vergunning nodig?

Tiny houses zijn meestal kleiner dan 50m² en bevatten alles wat je nodig hebt. Compact en praktisch ingericht met slimme opbergmanieren. Een tiny house is een ‘microwoning’ en valt onder de woonvorm ‘kleinschalig wonen‘ of ‘kleinschalige duurzame constructies i.f.v. bewoning en recreatief verblijf‘. Dit zijn constructies bedoeld om in te wonen of als recreatief verblijf (verhuur), dat geldt ook woonvormen zoals yurts, stacaravans, containerwoningen, slow cabins, pods, enz. 

Voor het plaatsen van een tiny house constructie heb je dus een (bouw)vergunning nodig, ook al is dat op eigen bouwgrond, al dan niet met de medewerking van een architect. Er zijn enkele uitzonderingen voor tijdelijke constructies of tiny homes met een recreatieve functie.

Domiciliëring in je tiny home

Als je graag wil wonen in je tiny house en er je domicilie plaatsen, dan moet je voldoen aan een aantal regels i.v.m. de kwaliteitsnormen van een gewone woning. Die kwaliteitsnorm schrijft een standaard uit van minstens 18m² minimale woonoppervlakte. De totale minimale woonoppervlakte die je moet aanhouden wordt berekend op basis van de bezettingsnorm (aantal bewoners) en vloeroppervlakte. Dit wordt gedaan tijdens een conformiteitsonderzoek door de gemeente met behulp van een technisch verslag waarin de bepalingen uitgeschreven staan. 

Als er meerdere mensen wonen, moet het zeker voldoende kwalitatieve leefruimte bieden. Dat biedt een uitdaging voor traditionele tiny houses die al snel onder die standaardafmetingen vallen. Daarom zoeken velen een achterpoortje door zich voorlopig elders te domiciliëren.

Je kan een tiny house voor permanente bewoning enkel plaatsen in een woongebied. Niet in een natuurgebied, op landbouwgrond, een recreatiepark, een bos of een weide. Bovendien wordt er maximum één tiny house per perceel toegestaan.

Tiny house vergunning aanvragen bij de gemeente

Een tiny house in de tuin of op eigen bouwgrond plaatsen, kan wel als de gemeente daarmee akkoord gaat. De dienst ruimtelijke ordening onderzoekt elk dossier afzonderlijk en bepaalt of het concept past in de ruimtelijke samenhang van een bepaalde wijk, straat of gemeente. Houd ermee rekening dat meerdere bewoners op één perceel samen één gezin vormen. Dit kan een invloed hebben op de financiële en sociale situatie.

In België winnen alle kleine woonvormen momenteel aan populariteit dankzij het telewerk, de klimaatnoodsituatie en het tekort aan betaalbare woon- of huurgelegenheid. Ze onderscheiden zich van traditionele woningen doordat ze een kleine ecologische voetafdruk hebben, licht van gewicht zijn, verplaatsbaar en dus eenvoudig te monteren zijn.

Tiny living: vernieuwd wetgevend kader verwacht in 2024